Gniezno stawia na ekologiczne ciepło
Miasto Gniezno przygotowuje się do wykonania odwiertu geotermalnego, na które otrzymało fundusze z programu „Udostępnianie wód termalnych w Polsce”, prowadzonego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.
Miasto otrzymało 17 mln zł na próbny odwiert, który niebawem zostanie wykonany na terenach niezamieszkałych przy ul. Gdańskiej w Gnieźnie, o głębokości ponad 2 km przez firmę Algeo Sp. z o.o. Poniżej przedstawiamy Państwu rozmowę z Inżynierem Kontraktu, którym jest – dr inż. Bogdan Noga – Zastępca Dyrektora Pionu Projektowania w Multiconsult Polska Sp. z o.o.
Miasto Gniezno uzyskało już wszystkie pozwolenia na odwiert geotermalny. Na jakim etapie jest inwestycja?
Tak, Miasto Gniezno jest w posiadaniu wszystkich niezbędnych dokumentów, które są wymaganie do wykonania badawczego otworu geotermalnego Gniezno GT-1. Najpierw wykonano Projekt Robót Geologicznych, który został zatwierdzony decyzją Marszałka Województwa Wielkopolskiego. Ponieważ planowany do wykonania otwór ma głębokość powyżej 100 m konieczne było sporządzenia Planu Ruchu Zakładu i jego zatwierdzenie w Okręgowym Urzędzie Górniczym w Poznaniu. Obecnie przesłano zgłoszenia zamiaru rozpoczęcia robót geologicznych oraz poboru prób geologicznych zarówno do odpowiednich organów nadzoru geologicznego jak i do organu nadzoru górniczego.
Na dzień dzisiejszy utwardzono płytami betonowymi plac, na który zostanie zmontowana wiertnia, czyli urządzenie dźwigowe którego najbardziej charakterystycznym elementem jest wysoki, bo mierzący około 20 m maszt. Plac dookoła wiertni wyłożony jest płytami z tworzywa sztucznego. Dookoła wiertni zostaną ustawione kontenery socjalne i magazynowe.
Obecnie wykonywany jest zbiornik, w którym zostanie zmagazynowana woda pochodząca z próbnej pompowni, udostępnionej z otworu Gniezno GT-1 woda termalna. Zbiornik ten zostanie wyłożony szczelną folią termozgrzewalną.
Kiedy możemy spodziewać się wykonania otworu badawczego?
Mając zatwierdzony Projekt Robót Geologicznych oraz zatwierdzony Plan Ruchu Zakładu można przystąpić do prac związanych z wykonaniem otworu Gniezno GT-1. Zgodnie z deklaracją wykonawcy robót geologicznych wiertnia na przygotowanym placu zostanie ustawiona do końca października. Na przełomie października i listopada urządzenie wiertnicze zostanie dopuszczone do ruchu przez Kierownika Ruchu Zakładu, który będzie odpowiadał za bezpieczne i zgodne z przepisami prawa wykonanie otworu. Wiercenie rozpocznie się w drugim tygodniu listopada.
Ile potrwa „dokopanie się” do wód termalnych?
Zgodnie z Projektem Robót Geologicznych otwór Gniezno GT-1 będzie miał głębokość około 2100 m. Zgodnie z podpisaną umową z wykonawcą wierceń wykonywanie tego otworu powinno się zakończyć przed końcem marca 2024 roku. Na dzień dzisiejszy trudno wyrokować kiedy dokładnie ten otwór zostanie wykonany. Termin jego wykonania jest uzależniony od wielu czynników losowych, niezależnych od wykonawcy wierceń. Jednymi z takich czynników są awarie podczas wiercenia. Urządzenia wiertnicze są w grupie urządzeń produkowanych raczej jednostkowo i niestety poza naszymi granicami. Ten fakt pokazuje trudność w dostępności części zastępczych. Urządzenie przewidziane do wiercenia otworu Gniezno GT-1 jest produkcji amerykańskiej, co dodatkowo utrudnia logistykę podczas występowania różnego rodzaju awarii. Istotne znaczenie mają tutaj również parametry przewiercanych skał. Jeśli wiercimy w piaskowcach, to w ciągu godziny można wywiercić nawet 5 m. Jeśli wiercimy w iłowcach wiercenie spada do 0,5 m na godzinę.
Dodatkowym źródłem wytwarzania ciepła w Gnieźnie może być ciepłownia geotermalna Jak duży jest potencjał geotermalny Pierwszej Stolicy?
Zgodnie z przewidywaniami zapisanymi w Projekcie Robót Geologicznych woda termalna w otworze Gniezno GT-1 będzie występować w utworach geologicznych jury dolnej. W rejonie Gniezna utwory jurajskie występują w interwale około 1700 – 2050 m pod poziomem terenu.
W wyniku przeprowadzonej analizy geologicznej wyinterpretowano, że w otworze Gniezno GT-1 można spodziewać się temperatury około 75oC. Aby mówić o wykorzystaniu ciepła geotermalnego istotna jest również ilość gorącej wody jaką można wydobyć z otworu geotermalnego w jednostce czasu. Przewiduje się, że wodę termalną z otworu Gniezno GT-1 będzie można wydobywać w ilości około 200 m3/h.
Jeśli po wykonaniu otworu te parametry się potwierdzą, to jak najbardziej woda ta będzie mogła być wykorzystana do celów ciepłowniczych. Pozyskane ciepło geotermalne od wody termalnej będzie mogło być wykorzystywane do zasilania miejskiej sieci ciepłowniczej.
Ilość ciepła geotermalnego jaką można będzie pozyskać od wydobytej za pomocą otworu geotermalnego Gniezno GT-1 będzie uzależniona od temperatury wody termalnej powracającej z sieci ciepłowniczej. W przypadku kiedy schłodzona woda powracająca z miejskiej sieci ciepłowniczej będzie miała temperaturę 45oC, można będzie pozyskać około 7 MW strumienia ciepła geotermalnego. Po zastosowaniu absorpcyjnej pompy ciepła, za pomocą której wodę termalną można będzie schłodzić do około 20oC możliwość pozyskiwania strumienia ciepła geotermalnego wzrośnie do około 12 MW.
Czy myśli Pan, że woda będzie miała odpowiednią temperaturę i parametry, żeby wykorzystać ją do celów energetycznych?
Tak jestem przekonany, że otwór geotermalny Gniezno GT-1 można będzie wykorzystać do celów ciepłowniczych. Temperatura wody termalnej na poziomie około 75oC i wydajności około m3/h bez wątpienia będzie mogła być wykorzystana do celów energetycznych. Woda ta będzie wysoko mineralizowana, około 60 g różnych minerałów (głównie sól) w każdym wydobytym litrze. W związku z tym eksploatacja wody termalnej do celów energetycznych będzie możliwa tylko i wyłącznie za pomocą dwóch otworów geotermalnych – jeden z nich będzie otworem wydobywczym, a drugi otworem chłonnym.
Aby przekonać się o możliwościach wykorzystania wody termalnej wydobywanej na terenie miasta Gniezna można jej parametry porównać z parametrami wód termalnych wykorzystywanych w ciepłowniach geotermalnych pracujących obecnie na terenie Polski. Jedną z tych ciepłowni jest ciepłownia geotermalna w Pyrzycach gdzie woda termalna ma temperaturę 64oC przy wydajności około 170 m3/h. Ciepłownia geotermalna w Toruniu pracuje z wodą termalną o temperaturze około 61oC przy zatwierdzonych zasobach na poziomie 320 m3/h. Najbardziej zbliżoną temperaturę do wody wydobywanej otworem Gniezno GT-1 ma ciepłownia działająca w Poddębicach, gdzie woda termalna ma temperaturę około 72oC przy wydajności 115 m3/h. W Kleszczowie wydobywana woda termalna ma temperaturę 52oC a jej udokumentowana wydajność wynosi około 150 m3/h. Woda termalna wydobywana w Geotermii Mazowieckie (Mszczonów) ma temperaturę 42oC przy wydajności eksploatacyjnej na poziomie 60 m3/h. Uniejowska woda termalna ma temperaturę 68oC i jest wydobywana w ilości 120 m3/h. Jak widać na podstawie przytoczonych przykładów woda termalna wydobywana za pomocą otworu Gniezno GT-1 z całą pewnością będzie mogła być wykorzystywana do celów energetycznych.
Czy wykonywanie odwiertu będzie miało negatywny wpływ na życie i funkcjonowanie mieszkańców Gniezna?
Proces wykonywania otworu geotermalnego Gniezno GT-1 nie będzie miał żadnego wpływu na mieszkańców Gniezna żyjących w promieniu powyżej 300 m od lokalizacji otworu geotermalnego. Jeżeli ktoś mieszka w odległości do około 300 m od lokalizacji wykonywanego otworu będzie narażony na hałas generowany przez urządzenia wykorzystywane do jego wiercenia. Będzie to hałas który całkowicie zaniknie z chwilą zakończenia prac związanych z wykonywaniem otworu Gniezno GT-1.
Na etapie eksploatacji otwór geotermalny Gniezno GT-1 nie będzie generował żadnych uciążliwości dla mieszkańców miasta Gniezna. Wręcz przeciwnie od momentu włączenia go do miejskiego systemu ciepłowniczego zmniejszy się emisja gazów cieplarnianych i pyłów emitowanych do atmosfery w wyniku spalania paliw kopalnych. Ciepło geotermalne jest czystym i odnawialnym źródłem energii, którego beneficjentami w niedalekiej przyszłości mają szansę stać się mieszkańcy miasta Gniezna.
Dodatkowo wydobywana woda termalna będzie miała parametry które są wykorzystywane w różnego rodzaju uzdrowiskach geotermalnych. Tego typu wody wykorzystywane są również w różnego rodzaju Termach. Wydobywana woda termalna może stać się fundamentem, na którym można będzie wybudować np. Termy Gnieźnieńskie. Z dużym prawdopodobieństwem można również stwierdzić, że wydobywana za pomocą otworu Gniezno GT-1 woda termalna będzie mogła być uznana za wodę leczniczą.
Dziękuję.
